Sinds eind 2016 is het in Vlaanderen mogelijk om vrije ruimtes in je eigen woning te gebruiken om erkende vluchtelingen te huisvesten die wegens hun toekenning van internationale bescherming de asielopvang dienen te verlaten. Je dient hiervoor enkel een melding te maken bij je gemeente.
ORBIT vzw wil deze vorm van samenhuizen volop promoten. Zo hopen we het aanbod aan betaalbare huisvesting voor erkende vluchtelingen op de huurmarkt te verhogen.
OPGELET: De Federale regering lanceerde recent de #plekvrij campagne als antwoord op de oorlog in Oekraïne. Staatsecretaris Mahdi roept burgers op om vrij ruimtes in hun woning tijdelijk open te stellen voor Oekraïners. Deze vorm van solidariteit via kortdurende tijdelijke opvang staat los van de solidariteit via de meer langdurige melding tijdelijk wonen. ORBIT betreurt dat er daardoor een onderscheid wordt gemaakt tussen mensen op de vlucht op basis van nationaliteit. In De Standaard van 4 maart maakten we nog andere kanttekeningen bij de #plekvrij oproep.
Kortom:
- Wens je enkel Oekraïners op te vangen, en dit voor korte duur? Meld je dan bij je gemeente via de #plekvrij kanalen die hiervoor door je lokale bestuur zijn aangemaakt. Dit verschilt van gemeente tot gemeente, maar meestal gaat het om een website van de gemeente zelf.
- Wens je een kamer in je eigen woning voor een iets langere periode (max 3 jaar) te verhuren aan een reeds in België erkend vluchteling die op zoek is naar een thuis? Lees dan op deze pagina hoe je met ondersteuning van ORBIT vzw een melding tijdelijk wonen kan indienen.
- Heb je een volledige huurwoning, een studio of appartement ter beschikking en wil je deze verhuren aan erkende vluchtelingen, ongeacht hun nationaliteit? Neem dan contact op met nils@orbitvzw.be.
Wat doet deze melding? Bij het maken van een melding creëert je gemeente een ondergeschikt adres binnen je eigen woning, waarop je huurder zich apart kan domiciliëren. Zowel jij als je inwoner worden daardoor als alleenstaanden gezien, waardoor je geen van beide inkomens verliest wegens samenwonen. De voorwaarden voor het maken van een melding zijn vrij eenvoudig:
- De kamer die je verhuurt maakt deel uit van je eigen woning, je mag dus geen vrijstaande garages of bijgebouwen verhuren. Een aparte badkamer of keuken zijn niet nodig, je mag je eigen badkamer of keuken delen met je inwoner.
- Je mag maar één alleenstaande, één koppel of één gezin huisvesten. Je mag dus niet twee vrije ruimtes verhuren aan twee aparte inwoners.
- De vrije ruimte die je verhuurt mag niet groter zijn dan één derde van je eigen woning, gedeelde ruimtes niet inbegrepen. Je moet dus nog voldoende ruimte hebben voor jezelf.
- Om een kamer te verhuren moet deze uiteraard conform de woonnormen van kamerverhuur zijn.
TIP: is minstens één van de inwoners van de woning of één van de erkende vluchtelingen 65+ of zorgbehoevend? Dan is de melding Zorgwonen mogelijks interessanter! Deze melding is namelijk niet beperkt tot een periode van maximaal 3 jaar. De voorwaarden voor het maken van een melding Zorgwonen zijn verder identiek aan de melding Tijdelijk Wonen.
Hoe verloopt het samenhuizen? De lengte van het huurcontract bepaal je zelf. Je kan er voor kiezen je vrije ruimte gedurende drie jaar lang aan één persoon of gezin te verhuren, maar je kan even goed starten met een éénjarig contract en zien hoe dit loopt. Wil je louter een kamer verhuren en verwacht je een hoge mate van zelfstandigheid van je inwoner? Dan kan! Omdat de melding enkel geldig is voor erkende vluchtelingen die in de Fedasil opvang verbleven tijdens hun asielprocedure, hebben zij al een integratiecursus en taallessen Nederlands gevolgd. Vaak worden zij ook reeds ondersteund en opgevolgd door burgerinitiatieven uit het ‘Woning Gezocht, Buren Gevonden’ netwerk. De mate van ondersteuning die zij nodig hebben is dus minimaal. Ben je echter op zoek naar iemand om meer actief mee samen te huizen? Geen probleem! Heel wat erkende vluchtelingen willlen net regelmatig sociaal contact om hun Nederlands te bevorderen en hun integratie te bevorderen. Kortom, het belangrijkste is dat je vooraf duidelijke afspraken maakt en dat we samen op zoek gaan naar de beste ‘match’.
Hoe maak ik een melding? Een melding tijdelijk wonen moet je indienen via het Omgevingsloket. Hoe je dit doet, lees je hier. OPGELET: deze uitleg is opgemaakt voor de melding Zorgwonen. In het volgen van de instructies is er daardoor maar één verschil: In stap 4 vul je de detailgegevens in voor het geselecteerde voorwerp (de woning). Het gaat om een paar kleine vragen waaronder een vraag naar het volume van de woning en het volume van de ondergeschikte wooneenheid. Hier heb je de keuze om een melding Zorgwonen in te dienen, of een melding voor inwonen van een erkende vluchtelingen. Als je voldoet aan de leeftijds/zorgbehoevende voorwaarden voor Zorgwonen, dan kies je best deze optie. Voldoe je daar niet aan, dan kies je voor de formule Huisvesten van een erkend vluchteling.
Je kan uiteraard nog steeds terecht bij ORBIT vzw voor vrijblijvende, persoonlijke ondersteuning bij het maken van deze melding. Heb je na het lezen van de handleiding nog vragen of ondervind je problemen bij het indienen? Geef ons een seintje via de contactpagina. Als je met succes een Melding Tijdelijk Wonen hebt ingediend, dan horen we het ook graag! Zo weten we of onze aanpak werkt. Indien je wilt, kunnen we je ook vrijblijvend helpen een geschikte kandidaat-inwoner vinden.
Waarom is een melding eigenlijk nodig? Kan je dan niet zomaar een kamer in je eigen woning verhuren zonder melding? Jammer genoeg niet. Deze presentatie over samenhuizen met erkende vluchtelingen legt je uit waarom.
Benieuwd hoe samenhuizen met een erkende vluchteling er uit kan zien? ORBIT vzw hielp Lieve & Marcel uit Herent vorig jaar met het maken van een Melding Tijdelijk Wonen bij hun gemeente. Ondertussen huizen zij al een tijdje samen met Rochehate uit Syrië. Onze ORBIT vzw – ‘Woning Gezocht, Buren Gevonden’ projectmedewerker Nils ging bij hen op bezoek en schreef een verslag over
Lieve, Marcel & Rochehate – Samen onder één dak
Nog voor ik het huisnummer zie, weet ik dat ik aan het juiste adres ben. Solidaire huizen herken je namelijk al van op straat. De gevelramen bij Lieve en Marcel zijn bezaaid met affiches voor culturele evenementen en ‘Gastvrije gemeente’ posters. Naast de bel hangt een blaadje met instructies: één keer rinkelen voor Lieve & Marcel, twee keer rinkelen voor Rochehate.
Zodra de deur opengaat prikkelt de geur van oer-Vlaamse kost mijn honger. Marcel & Lieve hebben voor de gelegenheid gekookt en nodigen me uit om samen met Rochehate mee aan tafel te schuiven. Terwijl Rochehate zich behelpt aan een portie varkenskoteletten met spruitjes, vraag ik Lieve & Marcel of ze het al gewend zijn om met elkaar samen te huizen. “Ja hoor”, lacht Marcel. “We hebben eigenlijk altijd al een woning met anderen gedeeld, nog van toen we studenten waren. Voor ons is er dus niet veel nieuws aan.”
Toen ze hoorden over de mogelijkheid om via een melding samen te huizen met een erkende vluchteling, twijfelden ze niet. “De kamers stonden al een tijdje vrij omdat een koppel dat er vroeger woonde verhuisde, want de ruimte was voor hen en hun twee kinderen te klein was. We hadden ook al een kandidaat klaarstaan,” vertelt Marcel. “Ik leerde Rochehate kennen via een gemeenschappelijke Syrisch-Koerdische vriend. We ontmoetten elkaar voor het eerst op een muziekconcert en het klikte meteen. Rochehate vertelde me dat hij dringend woninggelegenheid zocht om te huren. We waren blij dat we hem een eigen plekje konden geven bij ons thuis.”
Lieve en Marcel vonden het meldingsformulier ‘Tijdelijk Wonen’ op de website van Ruimte Vlaanderen en leverden het ingevuld af bij de dienst Ruimtelijke Ordening van Herent. De gemeente vroeg daarbij nog een vergoeding van 50 euro en een schets van de woonstindeling. Zodra de nodige documenten binnen waren, nam de gemeente binnen de 30 dagen akte van de melding. Vanaf dan konden Lieve en Marcel een deel van hun woning gebruiken om een erkende vluchteling te huisvesten.
Ook niet onbelangrijk: Rochehate werkt deeltijds, maar moest hij een leefloon of een werkloosheidsuitkering ontvangen, dan zou hij alsnog het bedrag voor een alleenstaande krijgen. Dankzij het maken van de Melding Tijdelijk Wonen werd Rochehate namelijk als apart ‘gezin’ op hetzelfde adres als Lieve en Marcel gedomicilieerd. Hij kreeg daarbij de nieuwe code ‘IT140-141 LOG05 Tijdelijk Opvang’ in het Rijksregister. Dit tijdelijke karakter en het feit dat hij grotendeels instaat voor zijn eigen kosten, bepaalt dat het in dit geval niet gaat om samenwonen, maar louter om samenhuizen als alleenstaande.
Rochehate geniet bij Marcel en Lieve van heel wat privacy. “Wij wonen op de gelijkvloers en de benedenverdieping, Rochehate verblijft op de bovenverdieping waar hij een eigen keukentje & douche heeft, een kleine woonruimte en een slaapkamer. Daardoor hebben we de vrijheid om elk ons eigen leven te leiden, maar heel af en toe eten we ook samen en gaan we op uitstap. Als hij hulp wil, weet hij ons te vinden! Met de Belgische administratiemolen is dat soms wel eens nodig. Zo sloeg hij even in paniek omdat hij dacht dat hij zijn vakantiegeld moest betalen in plaats van ontvangen”, lacht Marcel.
Terwijl Marcel & Lieve de tafel afruimen neemt Rochehate me mee naar zijn leefruimte op de bovenverdieping. In de hoek staat een gitaar, op de muur hangt een poster van de Amerikaanse serie Breaking Bad en een grote reisfoto van Cuba. Rochehate moet lachen als ik zeg dat ik precies mijn oude studentenkamer binnenwandel.
Tussen de thee en chocoladecake begint Rochehate te praten over zijn leven in Syrië en nu in Vlaanderen. “Ik woonde in Aleppo, waar ik werkte als grafisch ontwerper en labels en visitekaartjes maakte. Toen de oorlog uitbrak heb ik dat allemaal achter mij moeten laten”, vertelt hij. “Nu ik in België woon is samenhuizen met Vlamingen voor mij een evidentie. Ik wilde zo snel mogelijk Nederlands leren en me integreren. Daarnaast is het ook fijn iemand in de buurt te hebben voor als je snel eens iets wil laten vertalen.
Het samenhuizen verloopt ook volgens hem vrij ontspannen. “Samen eten doen we eigenlijk echt maar af en toe, maar we gaan wel af en toe zwemmen en op uitstap naar festivals, naar de cinema of naar een museum. Ik en Marcel houden allebei van culturele evenementen, dus dat komt goed uit”, zegt Rochehate enthousiast.
Als de oorlog voorbij is, sluit Rochehate niet uit dat hij naar Syrië zou terugkeren. “Zolang het ook voor Koerden veilig genoeg is. Maar nu wil ik me concentreren op mijn studies. Ik werk als tuinman en poetshulp in een kleuterschool hier in Leuven, maar ik wil graag loodgieter worden. Daarom volg ik bij de VDAB een opleiding en combineer ik dit ook nog met lessen Nederlands.”
Het wordt stilaan tijd dat om naar huis te gaan. Als afsluiter vraag ik Rochehate of hij een boodschap heeft voor Vlamingen die er aan twijfelen om met erkende vluchtelingen samen te huizen. “Samenhuizen is niet alleen goed voor erkende vluchtelingen, maar ook voor Vlamingen. Ik merk dat veel mensen niet begrijpen wat wij hier komen doen. Wie met vooroordelen leeft of racistische uitspraken doet, beseft vaak niet hoe hard hij daarmee de ander pijn kan doen. Door met elkaar samen te huizen, kunnen we elkaars land beter kennen, kunnen we onze culturen delen en gaan we vanzelf elkaars zorgen beter verstaan.”
