Om te begrijpen waarom vluchtelingen en subsidiair beschermden na hun erkenning dakloosheid riskeren, is het belangrijk het verschil te weten tussen het recht op opvang van een asielzoeker enerzijds en dat van een vluchteling of subsidiair beschermde anderzijds.
Wat is een asielzoeker?
Wanneer mensen op de vlucht zijn voor persoonlijke vervolging of voor geweld, maar hun thuisland kan hen geen bescherming bieden, dan hebben ze het recht om in een ander land asiel aan te vragen. Om te bepalen of ze recht hebben op deze internationale bescherming, start hun gastland een asielprocedure om de waarheid van hun verhaal te toetsen. Zolang deze procedure loopt, wat in België vaak maanden kan duren, hebben deze mensen het statuut van ‘asielzoekers’.
België is net als vele andere landen internationaal verplicht om asielzoekers tijdens hun asielprocedure van onderdak voorzien. Asielzoeker werden tot voor kort voornamelijk opgevangen in collectieve asielcentra. Vanwege de verhoogde aankomst van asielzoekers vorig jaar moest België echter op zoek naar bijkomende opvangplaatsen. In Vlaanderen werd elke gemeente verplicht om ook asielzoekers op te vangen in kleinere, tijdelijke opvangwoningen.
Wat is een erkende vluchteling of een subsidiair beschermde?
Personen die tijdens de asielprocedure kunnen aantonen dat ze in hun thuisland het risico lopen persoonlijk vervolgd te worden vanwege hun huidskleur, religie, nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep, of vanwege hun politieke overtuiging, krijgen het statuut van ‘erkende vluchteling’. Erkende vluchtelingen mogen permanent in België blijven.
Mensen die niet persoonlijk vervolgd worden maar op de vlucht zijn voor oorlog of ernstige schade in hun huisland, krijgen het statuut van ‘subsidiair beschermde’. In tegenstelling tot erkende vluchtelingen mogen zij niet zomaar onbeperkt in België blijven. Na 1 jaar gaat België namelijk de situatie in hun thuisland opnieuw evalueren. Blijft het gevaar aanhouden, dan zal hun verblijf in België tweemaal met 2 jaar worden verlegd. Blijft de situatie in hun thuisland na vijf jaar onveranderd, dan mogen zij zich net als erkende vluchtelingen permanent in België vestigen.
Hoe zit het met hun recht op opvang?
Wie erkend wordt als vluchteling of subsidiair beschermde, is niet langer een asielzoeker. Hun asielprocedure is namelijk afgelopen en dankzij hun nieuwe statuut hebben ze nu min of meer dezelfde rechten en plichten als elke andere Belg. Het goede nieuws is dat België hen bescherming biedt. Het pijnlijke nieuws is echter dat niémand verplicht is om deze personen, noch andere Belgen, een dak boven hun hoofd te voorzien. De Belgische regering geeft hen daarom twee maanden de tijd om vanuit de asielopvang een huurwoning te vinden. Wie na twee maanden geen huurwoning vindt, wordt soms onherroepelijk op straat gezet.
